Ανακαλύψτε τα Κόκκινα Βατόμουρα (Rubus pubescens): Οδηγός Συλλογής και Αναγνώρισης

Τα Κόκκινα Βατόμουρα (Rubus pubescens) αποτελούν ένα συνηθισμένο θέαμα στη Βόρεια Νέα Αγγλία, αν και συχνά περνούν απαρατήρητα. Έχουν την τάση να απλώνονται σαν ένα κόκκινο χαλί στο δάσος, καλύπτοντας το έδαφος και παραμένοντας σε μεγάλο βαθμό κρυμμένα, εκτός αν κάποιος έχει τα μάτια του ανοιχτά και παρατηρεί προσεκτικά. Όμως, όταν είναι στην εποχή τους, συνήθως από τα μέσα Ιουλίου, τα φωτεινά κόκκινα φρούτα τους τα καθιστούν εύκολα αναγνωρίσιμα και ιδιαίτερα ελκυστικά για τους περαστικούς και τους λάτρεις της συλλογής άγριων καρπών.

Ακούγεται λίγο αντιφατικό, έτσι δεν είναι; Κόκκινα βατόμουρα; Και όμως, υπάρχουν μαύρα σμέουρα (black raspberries), οπότε γιατί να μην υπάρχουν και κόκκινα βατόμουρα (red blackberries); Η αλήθεια είναι πως εδώ ακριβώς οι κοινές ονομασίες δημιουργούν σύγχυση και δυσκολεύουν την ακριβή αναγνώριση των φυτών. Το Rubus pubescens είναι μόνο ένα από τα κυριολεκτικά εκατοντάδες είδη του γένους Rubus που παράγουν βρώσιμους καρπούς. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι φυσικά τα κλασικά βατόμουρα (blackberries) και τα σμέουρα (raspberries), αλλά ο κόσμος των Rubus κρύβει πολλές ακόμα εκπλήξεις και ποικιλίες, η ανακάλυψη των οποίων είναι μια διαρκής περιπέτεια για τους λάτρεις της φύσης και της συλλογής.

Για πολλά χρόνια, παρατηρώντας αυτά τα μούρα να ωριμάζουν στο δασικό έδαφος, υπέθετα πάντα ότι ήταν απλώς ανώριμοι καρποί του βόρειου dewberry (Rubus flagellaris). Δεν τα παρατηρούσα ποτέ τόσο προσεκτικά, θεωρώντας τα απλώς ανώριμα φρούτα που δεν είχαν ακόμα ωριμάσει πλήρως και θα αποκτούσαν αργότερα το χαρακτηριστικό μαύρο χρώμα. Αυτά τα μαύρα dewberries, άλλωστε, δεν είναι ιδιαίτερα νόστιμα και είναι κάπως ξηρά, οπότε δεν τους έδινα μεγάλη σημασία και δεν αφιέρωνα χρόνο για να τα συλλέξω. Μου φαινόταν βέβαια περίεργο ότι εξαφανίζονταν πάντα προτού τα δω να μαυρίζουν, σαν να τα μάζευε κάποιος άλλος ή να τα έτρωγαν τα άγρια ζώα. Αυτό συνέβαινε, φυσικά, επειδή ποτέ δεν επρόκειτο να μαυρίσουν – ήταν από την αρχή τέλεια ωριμασμένα Κόκκινα Βατόμουρα (Rubus pubescens), περιμένοντας να τα ανακαλύψω και να απολαύσω τη μοναδική τους γεύση.

Η αποκάλυψη ήρθε όταν διάβαζα ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία για τη συλλογή άγριων βρώσιμων φυτών, το εξαιρετικό “Incredible Wild Edibles” του Sam Thayer. Εκεί, βρήκα μια εικόνα αυτού που ο ίδιος αποκαλεί “plumboy berries”, και αμέσως συνειδητοποίησα ότι αυτό ήταν το μούρο που είχα μπερδέψει τόσα χρόνια. Αυτά τα μούρα είναι γνωστά με πολλά ονόματα, όπως plumboy, κόκκινο βατόμουρο, νάνο κόκκινο βατόμουρο, νάνο κόκκινο σμέουρο ή το πιο συγκεχυμένο από όλα… dewberry. Η ονομασία dewberry φαίνεται να είναι μια γενική ονομασία για όλα τα χαμηλά αναπτυσσόμενα φρούτα που μοιάζουν με σμέουρα ή βατόμουρα, προσθέτοντας στην ήδη υπάρχουσα σύγχυση και υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα της χρήσης των επιστημονικών ονομάτων για ακριβή αναγνώριση. Ο Thayer, με την εκτενή του γνώση, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την ορθή ταυτοποίηση.

Υπάρχουν δύο σχεδόν πανομοιότυπα είδη: αυτό που συναντάμε εδώ στις βόρειες Ηνωμένες Πολιτείες (Rubus pubescens) και ένα άλλο, πιο βόρειο είδος που αναπτύσσεται στον Καναδά έως την Αρκτική, το οποίο ο Thayer αποκαλεί Nagoonberry ή αρκτικό σμέουρο (Rubus acaulis ή R. Arcticus). Η λεπτομερής περιγραφή του για αυτά τα είδη με βοήθησε να κατανοήσω πλήρως τι είχα μπροστά μου, ξεδιαλύνοντας κάθε αμφιβολία.

Ο Sam Thayer περιγράφει και τα δύο είδη ως εξής: «Το plumboy και το nagoonberry είναι δύο πολύ παρόμοια είδη που είναι άοπλα (χωρίς αγκάθια), ποώδη και σχηματίζουν αποικίες μέσω ερπόντων βλαστών. Οι βλαστοί ριζώνουν στους κόμβους και στη συνέχεια σχηματίζουν μικρά φυτά που ανθίζουν και καρποφορούν το επόμενο έτος. Κάθε φυτό παράγει μόνο λίγα άνθη ή μούρα. Αυτά τα είδη εκτιμώνται ιδιαίτερα από τους περισσότερους που τα γνωρίζουν – έχουν μια μοναδική, σαν καραμέλα γεύση που είναι δύσκολο να περιγραφεί…»

Αυτή η περιγραφή ήταν η επιβεβαίωση που χρειαζόμουν. Έχανα τόσο καιρό αυτή τη γευστική εμπειρία! Την επόμενη φορά που εντόπισα αυτές τις μικρές ομορφιές, δηλαδή στα μέσα Ιουλίου εδώ στο Βερμόντ, τα παιδιά μου κι εγώ ξεκινήσαμε αμέσως τη συλλογή με ενθουσιασμό. Αν και κάθε φυτό παράγει μόνο λίγα μούρα, συνήθως ένα σε κάθε φυτό που βρήκαμε, αυτά αναπτύσσονται σε τεράστιες αποικίες, καλύπτοντας εκτάσεις του δασικού εδάφους. Αυτό σημαίνει ότι με υπομονή και επιμονή, μπορεί κανείς να συλλέξει σημαντική ποσότητα. Πέρασα περίπου μία ώρα συλλέγοντας τα με την 2χρονη και την 4χρονη κόρη μου, και φαντάζομαι ότι μαζέψαμε αρκετά για να φτιάξουμε μια πίτα – αλλά, όπως ήταν αναμενόμενο, σχεδόν κάθε μούρο κατέληξε κατευθείαν στο στόμα κάποιου, πριν καν φτάσει στο καλάθι. Η δίχρονη μου ειδικά, γνωστή για την ανυπομονησία της, στεναχωρήθηκε πολύ όταν ήρθε η ώρα να μαζέψουμε τα πράγματα και να επιστρέψουμε σπίτι. Συνέχεια επαναλάμβανε με παράπονο: “Ακόμα ένα… σε παρακαλώ, μόνο ακόμα ένα…” Αυτή η δίψα για τη μοναδική τους γεύση είναι η καλύτερη απόδειξη της νοστιμιάς τους.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, ωστόσο, είναι ότι αυτά τα Rubus pubescens αναπτύσσονταν ανάμεσα σε πολλά άλλα είδη του γένους Rubus. Ακριβώς δίπλα στα χαμηλά κόκκινα βατόμουρα, βρήκα πραγματικά και northern dewberries (Rubus flagellaris) που μόλις άρχιζαν να ανθίζουν και να δένουν καρπούς. Αυτό ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για μένα, καθώς μόλις δεις τα φυτά το ένα δίπλα στο άλλο, είναι αρκετά εύκολο να τα καταγράψεις στο μυαλό σου και να εντοπίσεις τη διαφορά αργότερα, όταν τα συναντήσεις ξανά σε άλλο σημείο. Η σύγκριση επί τόπου είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος για να εδραιώσετε τις γνώσεις σας στην αναγνώριση άγριων φυτών, καθώς σας επιτρέπει να παρατηρήσετε άμεσα τις λεπτές αλλά σημαντικές διαφορές.

Τα northern dewberries έχουν πιο στρογγυλά φύλλα, περίπου στο σχήμα φράουλας, και είναι λίγο πιο σκούρα στο χρώμα, με μια πιο τραχιά υφή σε σχέση με τα λεία φύλλα των Rubus pubescens. Επιπλέον, τα dewberries είναι συνήθως πιο αγκαθωτά από τα Rubus pubescens, τα οποία είναι άοπλα. Στα μέσα Ιουλίου εδώ στην Κεντρική Βερμόντ, βρήκα μερικά dewberries που είχαν μόλις δέσει καρπούς, αλλά οι καρποί ήταν ακόμα αρκετά μικροί, σκληροί και πράσινοι. Τα περισσότερα φυτά απλώς άνθιζαν. Αυτή η διαφορά στην εποχή καρποφορίας, μαζί με τα χαρακτηριστικά των φύλλων και την απουσία αγκάθιών στα Rubus pubescens, είναι οι κύριες ενδείξεις για την ορθή αναγνώριση. Ενώ τα Rubus pubescens είναι ήδη ώριμα και κατακόκκινα, τα Rubus flagellaris μόλις ξεκινούν τον κύκλο τους, και οι καρποί τους θα γίνουν μαύροι όταν ωριμάσουν πλήρως, προσφέροντας έτσι ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τη συλλογή του κάθε είδους.

Οι πευκοδάσος όπου βρήκαμε αυτά τα είδη Rubus ήταν γεμάτο και με άλλα βρώσιμα είδη, συμπεριλαμβανομένων χαλιών από άγρια ​​βατόμουρα (wild blueberries), κλασικά βατόμουρα και bunchberries. Πιθανότατα και πολλά άλλα που δεν έχω ακόμη αναγνωρίσει, καθώς ο πλούτος της φύσης είναι ανεξάντλητος. Μέχρι στιγμής, κάθε φορά που έχω δει αυτά τα χαμηλά, μοιάζοντα με σμέουρα φρούτα, ήταν κάτω από ένα πευκοδάσος, σε ελαφρώς όξινο έδαφος, και πάντα υπήρχαν άγρια ​​βατόμουρα (blueberries) κοντά. Αυτό μπορεί να είναι σύμπτωση, ίσως όμως και ένδειξη παρόμοιων απαιτήσεων εδάφους και φωτός. Επομένως, αν τα βρείτε, κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά για άλλα νόστιμα άγρια ​​φυτά που αναπτύσσονται στην ίδια περιοχή. Συχνά, τα βρώσιμα φυτά έχουν παρόμοιες απαιτήσεις εδάφους και φωτός, οπότε η εύρεση ενός είδους μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία και άλλων, καθιστώντας κάθε εξόρμηση μια ευκαιρία για πολλαπλές ανακαλύψεις.

Για την ώρα, είμαι πραγματικά χαρούμενος που αναγνώρισα ένα ακόμη είδος Rubus στο πεδίο. Τώρα απομένουν μόνο 200 περίπου ακόμη! Η διαδικασία της ανακάλυψης και της εκμάθησης για τον κόσμο των άγριων βρώσιμων φυτών είναι μια συνεχής περιπέτεια, γεμάτη εκπλήξεις και ευχάριστες στιγμές, που μας φέρνει πιο κοντά στη φύση και μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε τον πλούτο της. Και αν μπορούσα μόνο να βρω salmonberries… είναι στη λίστα μου με τα άγρια βρώσιμα φυτά που ελπίζω να βρω σύντομα, σηματοδοτώντας την επόμενη μεγάλη μου ανακάλυψη!

Οδηγοί Συλλογής Φρούτων

Ψάχνετε για περισσότερα νόστιμα άγρια φρούτα; Εξερευνήστε τους παρακάτω οδηγούς μας για να διευρύνετε τις γνώσεις σας και να ανακαλύψετε νέες γεύσεις από τη φύση:

• Συλλογή Bunchberries
• Συλλογή Saskatoons (Serviceberries)
• Συλλογή Άγριων Μαύρων Κερασιών
• Συλλογή Chokecherries
• Συλλογή Aronia (Black Chokeberry)

Εκτός από την απόλαυσή τους ως φρέσκα, τα Κόκκινα Βατόμουρα (Rubus pubescens) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορες δημιουργίες, αν και η ευαίσθητη, σαν καραμέλα, γεύση τους είναι καλύτερη όταν καταναλώνονται άμεσα. Εάν καταφέρετε να συλλέξετε αρκετά, μπορείτε να δοκιμάσετε να φτιάξετε μια μικρή ποσότητα μαρμελάδας ή να τα προσθέσετε σε γιαούρτι, παγωτό ή σε μια φρουτοσαλάτα για μια μοναδική γευστική νότα. Λόγω του μικρού τους μεγέθους και της μεγάλης τους απόδοσης σε γεύση, είναι ιδανικά για επιδόρπια που απαιτούν λίγη μόνο ποσότητα για να εντυπωσιάσουν. Να θυμάστε πάντα να συλλέγετε με σεβασμό προς τη φύση, αφήνοντας αρκετά φυτά ανέπαφα για την αναπαραγωγή και τη διατήρηση του οικοσυστήματος, ώστε να μπορούν να τα απολαύσουν και οι επόμενες γενιές συλλεκτών.